روایتی پر فروغ از امام حسن عسکری(علیه السلام)
یکی از بیانات امام یازدهم، حسن بن علی(علیهما السلام) که استاد علاّمه طباطبایی(رضوان الله تعالی علیه) آن را بسیار پرفروغ و روشن و از غُرَر احادیث میدانستند این است که فرمودند:
«إن الوصول إلی الله عزوجلّ سفر لایدرک إلا بامتطاء اللیل»[1]
اگرچه همه روایات اهل بیت(علیهم السلام) نور است، ولی در بین سخنان آن بزرگان، بعضی نورانیترند و از غرر روایات شمرده میشوند و این روایت شریفه نیز از همان سنخ است.
آن حضرت(علیه السلام) میفرماید که سیر به سوی الله و حرکت به سمت خدا، سفری است که جز با زنده داشتن شب میسّر نیست. با مرکب روز که سبح طویل دارد: (إن لک فی النهار سبحاً طویلاً)[2] نمیشود این سفر سنگین را طی نمود. باید شب را مرکب پرتوان خود در این سفر الهی قرار داد.
تلاوت قرآن و خضوع در حضور خداوند، و محاسبه اعمال گذشته و تصمیم قطعی برای آینده، در دل شب تار میسّرتر است و لذا مردان الهی حدّاکثر بهره را از شب میبرند، «عُمّار اللّیل ومَنار النّهار»[3]، «امّا اللیل فصافّون أقدامهم، تالین لأجزاء القرآن»[4]، «طوبی لنفسٍ... وهَجَرَتْ فی اللیل غُمْضَها»[5]، «إنّ داود(علیهالسلام) قام فی مثل هذه الساعة من اللیل... »[6].
استاد حکیم، الهی قمشه ای(رضوان الله علیه) که اهل معنا و تهجّد و عرفان بود، چنین سروده است:
چه خوش است یک شب بکشی هوی را
به خلوص خواهی زخدا خدا را
به حضور خوانی ورقی ز قرآن
فکنی در آتش کتب ریا را
شود آنکه گاهی بدهند راهی
به حضور شاهی چو من گدا را
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
[1] ـ بحار، ج 78، ص 379، ح 4.
[2] ـ سوره مزمّل، آیه 7.
[3] ـ نهج البلاغه: خطبه 192، بند 136
[4] ـ بحار، ج 78، ص 379، ح 4.
[5] ـ سوره مزمّل، آیه 7.
[6] ـ نهج البلاغه: خطبه 192، بند 136
حضرت آیت الله جوادی آملی/قرآن در قرآن صفحه82-83