دوری از امیال و هوسهای باطنی و نیز پروراندن آرزوهای پوچ در خیال، انسان
را به حیوانی سرکش و افسار گسیخته مبدّل کرده و او را از هدف غایی و رسیدن
به تکامل دور می سازد چنانکه آن حضرت به مالک مرقوم داشتند:
«وَ أَمَرَهُ
أَنْ یَکْسِرَ نَفْسَهُ مِنَ الشَّهَوَاتِ» با میل زندگی نکن بعضی‌ها با
میل کار می‌کنند
می‌گویند من هر چه بخواهم می‌گویم، هر جا بخواهم می‌روم، هر چه بخواهم می‌خرم یعنی به میل حرکت میکنم؛
انسان ضابطه‌ای دارد حسابی و
کتابی دارد، این‌طور نیست که جلویش باز باشد چرا که درباره این گروه خدای
سبحان فرمود: ﴿لِیَفْجُرَ أَمَامَهُ﴾ یعنی او می‌خواهد جلویش باز باشد که
هر فجوری بکند و کسی جلویش را نگیرد ﴿بَلْ یُرِیدُ الْإِنسَانُ لِیَفْجُرَ
أَمَامَهُ﴾ لذا چنین آدمی متحرّک بالمیل است نه به اراده، حیوان هم متحرّک
به میل است نه به اراده.
فرمود: «وَ أَمَرَهُ أَنْ یَکْسِرَ نَفْسَهُ مِنَ الشَّهَوَاتِ وَ یَزَعَهَا عِنْدَ الجَمَحَاتِ» این شتر جموح و چموش و سرکش را که می‌بینید در درون انسان هم وجود دارد و آن غضب یا شهوت است که جموحی و چموشی دارد لذا حضرت فرمود:«اِعقل و توکّل»،«فَإِنَّ النَّفْسَ أَمَّارَةٌ بالسُّوءِ إِلاَّ مَا رَحِمَ اللَّهُ».
آیت الله جوادی آملی
